Pedra Armeira do Pazo de Sobrecarreira. Sigrás

Situación: Pazo dos Loriga ou de Sobrecarreira. Parroquia de Santiago de Sigrás. Concello de Cambre. 

A uns doce quilómetros da cidade de A Coruña, pouco despois da igrexa parroquial, en pleno Camiño Inglés ou de Faro, eríxese o Pazo de Sobrecarreira dentro da área do poderoso recinto castrexo que domina esta parroquia.

Arquitectura: Adscríbese a arte barroca e a fábrica actual data do século XVIII. 

A planta do Pazo de Sigrás  é rectangular e a fábrica constitúese con sillería de granito nas esquinas e enmarcando todos os vanos (ventás,  portas, respiradeiros...); no resto dos paramentos o material empregado é mampostería enlucida. Enriba da porta de entrada resalta un pequeno balcón de ferro forxado. No centro do aleiro aparece enfoscada, nun tímpano semicircular, a pedra armeira dos fundadores deste pazo. Ademais das construcións propiamente pacegas, pódense ollar outras edificacións coma alpendres, capela e, na parte traseira, un pequeno xardín desenvolvido ao redor dunha pequena fonte.

Vista actual do Pazo de Sobrecarreira. Fotografía de Ramón Boga Moscoso

Historia: 

Fundouse o maiorazgo en Sigrás en 1573 por Domingo Loriga, que herdara propiedades nesta parroquia. Sen embargo, os ascendentes de Domingo xa viviran en Sigrás: consta que os matrimonios de Diego Rodríguez-María López e Alonso Jaspe-Gregoria de Bustamente, tiveran o lugar de residencia xa en Sigrás. Juan López de Lima, fillo do primeiro matrimonio, casou coa filla do segundo, Catalina de Bustamente. O resultado deste casamento foi a dona Gregoria López de Bustamante que casou co Capitán Domingo Loriga (fillo de Domingo Loriga “el Viejo”) cuios pais eran Francisco Labora e Isabel Jaspe.

Pedra armeira do Pazo de Sobrecarreira. Fotografía de Ramón Boga Moscoso

No pazo dos Loriga de Sigrás naceron o Xeneral e Xefe político da provincia de A Coruña don Antonio Loriga Reguera. Este uníuse a Rosa Taboada e Mondragón da Casa de Liñares en Lalín: un dos seus fillos sería o pai do famoso Xeneral don Juan Loriga Herrera-Dávila, primeiro Conde de O Grove e preceptor de Alfonso XIII. Tamén naceu no pazo de Sobrecarreira o militar e notabilisimo matemático Juan Jacobo Durán Loriga, pai do arquitecto Miguel Durán Salgado.

Seguramente a rama principal dos Labora procede de San Martiño de Andeiro e de San Lourenzo de Meixigo: Fernando, Xosé, Xoán e Xulián Labora y España fixeron provisión de nobreza na “Sala de los Hijosdalgo de la Real Chancillería de Valladolid”.

Durante a guerra de independencia aloxaronse neste pazo os Mariscales napoleónicos Soult e Ney, cando ían na persecución do xeneral inglés Sir John Moore: nel deixaron o seu diario de campaña que hoxe está no museo militar de Zaragoza.

Descripción da pedra armeira:

-Ornamentación externa: No centro exterior da pedra armeira aparece esculpido un fermoso helmo ou casco. Debuxa un enreixado (peza para protexer os ollos) móbil chamado viseira. Cubrindo o pescozo describe unha chapa de metal ou gola. Na linguaxe heráldica o helmo simboliza a un fidalgo antiguo. O helmo aparece ornamentado cun penacho de plumas que se adoitaban colorear cós esmaltes do escudo. Ao redor da pedra armeira partida aparecen os lambrequíns: cintas que se enroscan (coma roios) e que incluso saen de detrás da celada e colgan polas beiras. A orixe destas cintas atópase nas capas que levaban os cabaleiros medievais por enriba das armaduras para protexérense da calor do sol: despois das batallas convertíanse en tiras e xiróan. Cando se extende o seu uso, esquécese tamén esa orixe e adoptaranse formas variadas dependendo da moda.

Pedra armeira do Pazo de Sobrecarreira, segundo Ramón Boga Moscoso

Descripción do brasonamento do escudo e apelidos: 

Na pedra armeira do pazo de Sobrecarreira debúxanse as armas dos Loriga e Labora. Así, podemos contemplar un escudo partido que por armas trae: 1º.-En campo de azur, dous leóns rampantes, de ouro e afrontados; no xefe, unha flor de lis de prata. 2º.-En campo de azur, tres roeis de ouro, prolongados polos extremos alto e baixo, ben ordenados.

Pedra armeira do Pazo de Sobrecarreira segundo versión de Ramón Boga Moscoso